Stany ego. Komunikacja międzyludzka nie istnieje.
Stany ego
Stany ego to normalne zjawisko fizjologiczne.
Do podstawowej diagnozy strukturalnej trzeba je poznać chociaż pobieżnie. Wśród tysięcy czy milionów ludzkich zachowań i interakcji nie znaleziono takich, których nie dałoby się wyjaśnić w ramach analizy strukturalnej osobowości.
Mózg jest „regulatorem życia psychicznego, a jego wytwory są organizowane i przechowywane w formie stanów ego”.1
Eric Berne powołuje się dodatkowo na wyniki badań Penfielda (W. Penfield, Memory Mechanism, ,,Archives of Neurology and Psychiatry”). Dwa diagramy zostały połączone w jeden, na potrzeby tego tekstu i dla lepszej czytelności graficznej.
Życia nie da się przed nikim zasłonić, a tym bardziej przed dzieckiem. Nie ma takiej kurtyny, żeby można było zasłonić. Dziecko nawet przez kurtynę widzi.
Wiesław Myśliwski, Traktat o łuskaniu fasoli
Teoria osobowości jest podobna do freudowskiego trzystopniowego modelu. Super ego, ego, id. Pomaga zrozumieć w jaki sposób ludzie funkcjonują oraz jak wyrażają niektóre aspekty swojej osobowości w zachowaniu.
Jednak teoria Freuda jest ogólnoteoretyczna, tak jak jego intencje. Natomiast „stany ja”, odnoszą się do osób o konkretnej tożsamości. Komunikując się ze sobą ludzie mogą użyć dowolnego „stanu ja” choć z reguły nie są świadomi zmiany stanu.
Działają jak automat, a skutki widać najbardziej w tej sferze życia, której najmniej mają ochotę się przyglądać.
Stan ego „Ja Rodzic”
„To twój Rodzic” oznacza:„Jesteś teraz w takim stanie psychicznym, w jakim często bywało któreś z twoich rodziców (albo zastępujący ich opiekun) i reagujesz podobnie do niego, z tą samą postawą, gestami, słownictwem, uczuciami i tak dalej”.
Stan ego „Ja Dorosły”
„To twój Dorosły” oznacza „Właśnie dokonałeś autonomicznej i obiektywnej oceny sytuacji i wyrażasz te procesy myślowe albo problemy, które spostrzegasz, czy też wnioski, do których doszedłeś w sposób bezstronny”.
Stan ego „Ja Dziecko”
„To twoje Dziecko” oznacza „Sposób i intencje twojej reakcji są takie same jak wtedy, kiedy byłeś małym chłopcem (byłaś małą dziewczynką)”
Wynika z tego, że:
- „Każdy miał rodziców (albo rodziców zastępczych) i nosi w sobie zestaw stanów ego, które odtwarzają stany ego tych rodziców (w postaci, w jakiej on je spostrzegał); rodzicielskie stany ego mogą być pobudzone w pewnych warunkach (funkcjonowanie eksteropsychiczne). Mówiąc potocznie, „Każdy nosi w sobie swoich rodziców”.
* - Każdy (łącznie z dziećmi, opóźnionymi umysłowo i schizofrenikami) jest zdolny do przetwarzania obiektywnych danych, jeżeli pobudzony zostanie odpowiedni stan ego (funkcjonowanie neopsychiczne). Mówiąc potocznie, „Każdy ma Dorosłego”.
* - Każdy był kiedyś młodszy niż jest i ma w sobie przeżytki z dawniejszych lat, które mogą być pobudzone w pewnych warunkach (funkcjonowanie archeopsychiczne). Mówiąc potocznie, „Każdy nosi w sobie małego chłopca lub dziewczynkę”.2
Dalej w innych tekstach, każdorazowo pisząc z dużej litery Dorosły, Rodzic, Dziecko odnosimy się więc wewnętrznych stanów ego. Rodzicem będzie więc każda osoba, która np. rodzicem nie jest ale znajduje się w stanie ego swojego Rodzica. Z jego myślami, przekonaniami i sposobem postrzegania świata.
Zauważono, że ludzie zmieniając stan ego, zmieniali również mimikę, postawę ciała, gesty, napięcie mięśni (podczas spontanicznych reakcji w grupach terapeutycznych). Tak więc wchodzili w odmienny stan świadomości „ja” – świadomości zmiany stanu.
Stany ego potwierdzają tak neuronauki, jak i obserwacje terapeutyczne i kliniczne – i to one pozwalają na pewne odważne stwierdzenia diagnostyczne.
Problem związany ze stanami „ja” polega między innymi na tym, że są nie tylko bardzo różne, starannie rozdzielone ale też często wzajemnie sprzeczne.